Ιβάν Πέτροβιτς Παβλόφ (Ivan Petrovich Pavlov) (1849–1936),

ένας από τους μεγαλύτερους φυσιολόγους των νεώτερων χρόνων

Επιστολή προς τους νέους

Τι θα ευχόμουν στους νέους ανθρώπους  που αφιέρωσαν τον εαυτό τους στην επιστήμη; 

Κατ’ αρχάς, να είναι συνεπείς, αυτή τη σπουδαία προϋπόθεση για γόνιμη επιστημονική εργασία, για την οποία δεν μπορώ να μιλήσω χωρίς να αισθανθώ συναισθηματική φόρτιση. Συνέπεια και πάντοτε συνέπεια. Από το ξεκίνημά σας πρέπει να εμφυσήσετε στον εαυτό σας αυστηρή συνέπεια στην απόκτηση γνώσης.

Μάθετε τη βάση της επιστήμης πριν επιχειρήσετε να αναρριχηθείτε στην κορυφή της. Ποτέ μην αρχίσετε κάτι που έρχεται ως επακόλουθο, προτού να κατακτήσετε πλήρως ό,τι προηγείται. Ποτέ μην προσπαθήσετε να καλύψετε τα κενά των γνώσεών σας ακόμη και με τις πιο τολμηρές υποθέσεις ή εικασίες. Άσχετα με το πόσο ικανοποιεί το μάτι σας αυτή η πολύχρωμη φυσαλίδα, μοιραία κάποτε θα εκραγεί και συ θα μείνεις μέσα στη σύγχυση.

Ανάπτυξε την υπομονή και την αυτοσυγκράτηση. Ποτέ μη φοβάσαι τη σκληρή δουλειά της επιστήμης. Μελέτα, σύγκρινε, συσσώρευε δεδομένα. Ανεξάρτητα με το πόσο τέλεια είναι τα φτερά του πουλιού, αυτό δε θα μπορέσει ποτέ να πετάξει χωρίς την υποστήριξη του ανέμου. Θυμήσου, τα δεδομένα είναι ο άνεμος της επιστήμης. Χωρίς αυτά, εσύ ποτέ δε θα μπορέσεις να απογειωθείς, χωρίς αυτά οι θεωρίες θα είναι στείρες.

Αλλά όταν σπουδάζεις και πειραματίζεσαι και παρατηρείς, να βάζεις πάντοτε τα δυνατά σου να διεισδύσεις κάτω από την επιφάνεια των δεδομένων. Ποτέ μη μεταβληθείς σε ένα θεματοφύλακα των δεδομένων. Προσπάθησε να διεισδύσεις στα μυστικά της προέλευσης των πραγμάτων, ψάχνε επίμονα για τους νόμους που τα διέπουν.

Η δεύτερη προϋπόθεση είναι να είστε ταπεινοί. Ποτέ μην σκεφτείς πως κατέχεις τα πάντα. Άσχετα με πόση εκτίμηση σε περιβάλλουν οι άλλοι, πάντα να έχεις το κουράγιο να πεις στον εαυτό σου «είμαι αδαής». Μην επιτρέψεις ποτέ στην υπερηφάνεια να σε κυριεύσει. Θα καταλήξεις ισχυρογνώμων, ενώ θα πρέπει να είσαι συμφιλιωτικός, μετριοπαθής. Θα σου στερήσει την ικανότητα να είσαι αντικειμενικός. Στην ομάδα που ηγούμαι, τα πάντα εξαρτώνται από τον ανθρώπινο περίγυρο, όλοι είμαστε ιπποσκευές σε έναν κοινό στόχο και ο καθένας τραβά το βάρος του. Ανάμεσά μας είναι δύσκολο να διακρίνεις τι είναι «δικό μου» ή «δικό σου», αλλά ο κοινός στόχος πάντα κερδίζει με αυτή τη σχέση.

Η τρίτη προϋπόθεση είναι το πάθος. Θυμήσου, η επιστήμη απαιτεί όλη τη ζωή σου – κι άλλη μια ζωή να είχες να δώσεις, δε θα ήταν αρκετή. Η επιστήμη απαιτεί από τον άνθρωπο υπέρτατη προσπάθεια και πάθος. Παθιάσου με την επιστημονική δουλειά σου και τις αναζητήσεις σου.